De moed om te erkennen wat waar is

“Dat was toen, daar hebben we van geleerd.”

“Laten we vooral vooruitkijken.”

“Het speelt nu toch niet meer?”

Het klinkt positief. Krachtig zelfs. Maar vaak is het vooral een manier om niet te hoeven voelen wat er werkelijk aan de hand is (of was). In veel organisaties leeft de neiging om pijnlijke gebeurtenissen, mislukte besluiten of relationele breuken snel ‘een plek te geven’. Te rationaliseren of te herframen.

Maar zonder erkenning van wat er werkelijk is gebeurd — en wat er nu nog steeds voelbaar is — blijft het systeem trekken. Dan herhaalt het verleden zich, soms in vermomming.

Systemische erkenning is iets anders dan ‘praten over’, erkennen gaat niet over analyses of verslagen. Het gaat over durven stilstaan bij de impact. Niet alleen op de cijfers, maar op mensen. Op vertrouwen. Op hoe het speelveld is veranderd.

Een voorbeeld:

In een organisatie waar wij werkten, was er enkele jaren geleden een zware reorganisatie geweest. Teams uit elkaar gehaald, mensen zonder veel uitleg overgeplaatst of ontslagen. Intern werd het een succes genoemd — “we zijn er sterker uitgekomen.”

Toch merkte je dat het niet goed was aangekeken. Nieuwe initiatieven kwamen niet van de grond en men klaagde over weinig eigenaarschap. Veel medewerkers hielden zich op de vlakte en de leiding begreep het niet. “We geven ruimte. Waarom wordt die niet gepakt?”

Omdat het systeem nog iets anders vroeg. Toen we met het team letterlijk stilstonden bij de reorganisatie, gebeurde er iets. Door te benoemen wat er níet was gezegd. Dat het pijnlijk was. Dat er verwarring was. Dat sommigen zich verraden hadden gevoeld.

Pas toen er erkenning kwam — van de leiding, en ook tussen collega’s onderling — kwam er ontspanning. Niet door het op te lossen, maar door het te zien, te horen en te voelen.

De realiteit wil gezien worden. Systemisch werk laat zien: wat niet wordt erkend, blijft storen. Wat niet wordt gezien, blijft zich herhalen. En wat te snel wordt ‘opgelost’, komt in een andere vorm terug.

Erkennen is geen zwakte. Het is volwassen. Het is zeggen: ja, dat is wat er was. En ja, dat is wat het met ons heeft gedaan.en dat vergt moed en lef.

Wat wordt er in jouw organisatie nog niet erkend?

Misschien zijn het besluiten waarvan niemand echt weet waarom ze genomen zijn.

Misschien is het een leidinggevende die stilletjes vertrok, maar veel impact had.

Misschien is het een voortdurende onveiligheid die niemand precies kan duiden, maar iedereen voelt.

Zolang het systeem geen erkenning krijgt, houdt het vast.

Maar als je durft te kijken — écht te kijken — ontstaat er ruimte voor iets nieuws.

Voor iets echts.