Durf jij te ontvangen?

Over reddersgedrag in teams en de balans van geven en nemen

De redder op het whiteboard

Wij werkten met een team dat op het eerste gezicht enorm betrokken was. Ze wilden alles samendoen. Niemand mocht buiten de boot vallen. Tijdens een teamoverleg over werkverdeling, zagen we op het whiteboard de naam van één collega opduiken bij alle actiepunten. Laten we haar even Petra noemen.

Toen we vroegen: “Waarom staat Petra hier steeds?”, werd er gelachen. “Ja, Petra kan dat gewoon goed!” of “Ze zegt nooit nee.” En Petra zelf? Die glimlachte en zei: “Ach, als ik het kan doen, dan doe ik het liever zelf.”

Wat onder deze dynamiek zat, was een patroon dat vaker voorkomt dan we denken. Petra redde het team. Ze ving alles op, loste alles op. Niet omdat ze per se wilde uitblinken, maar omdat ze het moeilijk vond anderen met werk te belasten. En de rest van het team liet zich dankbaar redden – want het was ook wel makkelijk.

Wat hier onder de oppervlakte meespeelt, is een systemische wet: de balans van geven en nemen. Wanneer deze balans langdurig wordt verstoord – als iemand te veel geeft, of een ander te veel ontvangt – ontstaan er fricties. De gever raakt overbelast of zelfs verbitterd, en de ontvanger voelt dat hij altijd in het krijt staat. Het voelt ongelijk. En wat ongelijk voelt, gaat wringen.

Geven uit overvloed, niet uit leegte

Toen we met het team gingen onderzoeken wat het verschil is tussen “helpen vanuit kracht” en “helpen vanuit reddersgedrag”, werd het stil. Want dat verschil voel je. En je ziet het pas goed als je het bespreekbaar maakt. Het team, en ook Petra werd zich bewust dat ontvangen ook een kunst is. Om te erkennen dat als je iets werkelijk ontvangt, je ook bereid bent om bij elkaar in de schuld te gaan staan. En dat dat vervolgens een voedingsbodem is voor geven. De dynamiek van geven en nemen kwam weer in beweging en in een betere balans.

Samen ontdekten we een nieuw motto: “We helpen elkaar, maar niet ten koste van onszelf.” De balans van geven en nemen werd een leidraad. Wat geef ik echt? Wat neem ik aan? En klopt dat nog met de bedoeling?

En Petra? Die staat nog steeds op het whiteboard. Maar niet meer overal. Er kwam ruimte voor anderen om ook te geven – én te ontvangen.

Durf jij te ontvangen?

Zijn er in jouw team mensen die (te) veel dragen? Of merk je dat vragen stellen moeilijk is? Misschien is het tijd om te onderzoeken of het patroon van redden een rol speelt – en of de balans tussen geven en nemen nog klopt. Wij helpen jullie graag om dit bespreekbaar te maken – zonder oordeel, mét oog voor de goede intenties die eraan ten grondslag liggen.

Neem gerust contact op met de Organisatie Ontrafelaars om te ontdekken wat we voor jouw team kunnen betekenen.