Eerlijke feedback de snelste weg naar een volwassen organisatiecultuur

In veel teams hangt het in de lucht, maar wordt het niet uitgesproken ongemak, irritatie, twijfel. Iemand neemt te veel ruimte in, een ander haakt steeds vaker af. Er zijn onderhuidse spanningen, maar in de vergaderingen lijkt alles ‘prima’. Totdat het ineens escaleert — of erger: mensen vertrekken, murw van alles wat nooit benoemd werd.

Eerlijke feedback is niet zomaar een vaardigheid. Het is een randvoorwaarde voor vertrouwen, samenwerking en groei. Zonder feedback blijven patronen onzichtbaar, en wat we niet kunnen zien, kunnen we ook niet veranderen.

Een klant vroeg ons om begeleiding van hun managementteam. We ontrafelden drie lagen van de organisatie, de top, het midden en de werkvloer. De sfeer was ‘best goed’, maar de druk liep op. Verzuim nam toe. Teams werkten langs elkaar heen, terwijl ze juist meer van elkaar nodig hadden. Tijdens een van de eerste sessies na de ontrafeling vroegen we wat er werkelijk speelde. Het bleef stil. Tot een van de managers zei: “Ik ben moe. En eerlijk gezegd voel ik me niet gehoord. Elke keer als ik een andere mening heb, hoor ik: ‘Daar hebben we al naar gekeken’, of: ‘Dat past niet in de koers’., of "Dat hebben we al eens geprobeerd dat werkt niet". Op een gegeven moment houd je gewoon je mond.”

Er viel een stilte. Toen knikte een ander. En nog een. Wie herkent dit nog meer? , vroegen we. Alle handen gingen de lucht in.

Wat volgde was een moeilijk, maar verhelderend gesprek. Over hoe ze elkaar onbedoeld de mond snoerden. Hoe ze op snelheid en output zaten, maar vergaten om ook de relatie te onderhouden. Er was een overtuiging: stilstand is achteruitgang, terwijl wij het tegenovergestelde beweren. In de stilstand zit de grootste vooruitgang.

Pas toen dat gezegd werd, kwam er beweging. Echte gesprekken. Spannend, soms confronterend, maar ook bevrijdend. Teamleden gaven aan dat ze zich eindelijk serieus genomen voelden. Dat ze meer durfden te zeggen, hun kwetsbaarheid lieten ze meer zien.

Wat dit vraagt:

Eerlijke feedback geven – en ontvangen – vraagt om veiligheid, maar ook om moed zoals we al eerder schreven. Het vraagt om vertragen, niet wachten tot de frustratie te groot is, maar het zeggen als iets je raakt. En dat begint bij leidinggevenden die leiden. Niet door perfect te zijn, maar door zichtbaar te maken wat er onderhuids speelt.

Een gezonde organisatiecultuur ontstaat niet vanzelf. Die ontstaat doordat mensen elkaar durven spiegelen, met respect én scherpte. Niet om iemand onderuit te halen. Maar omdat we elkaar nodig hebben om beter te worden.

Reflectievraag:

• Wanneer heb jij voor het laatst eerlijke feedback gekregen — en wat deed je ermee?