Insluiten: wat verborgen is beweegt mee

Hoe aandacht voor dat wat er niet mag zijn ruimte biedt voor ontwikkeling

Ieder systeem streeft ernaar compleet te zijn. Als er mensen, functies, producten of gebeurtenissen worden buitengesloten of niet erkend, werkt dat verzwakkend voor het gehele systeem. Je ziet dit terug in allerlei symptomen die tot uiting komen in de bovenstroom, zoals roddelen, verminderde inzet, geen betrokkenheid of negativiteit.

Symptomen die eigenlijk willen zeggen: Er wordt hier iets vergeten, uitgesloten!

In families en familiegeschiedenissen kan het gaan om zaken waar een taboe op ligt, zoals bijvoorbeeld verslaving, detentie, psychiatrie of overspel. Omwille van het systeem als geheel, worden dit soort zaken niet besproken en weggestopt. Ook in organisaties worden mensen en dingen uitgesloten, soms zonder dat we het echt doorhebben. Het kan op het moment zelf goed zijn voor het systeem, als een soort overlevingsmechanisme, maar later spelen dit soort zaken op en worden ze zichtbaar in gedoe of stagnatie, soms vele jaren na dato.  

Een voorbeeld

We begeleidden een team dat er echt aan toe was om verder te ontwikkelen, maar telkens bleef het proces haken op verhalen uit ‘de goede oude tijd’ toen ‘alles’ beter was. Door telkens weer het verleden in te duiken en verhalen te delen over hoe het toen was, sneeuwde de gesprekken over het hier en nu en de toekomst onder. Pas toen we dit begonnen te herkennen als patroon, konden we gaan onderzoeken waar die verhalen nou eigenlijk om draaiden. Iets in het systeem vroeg om aandacht. We veranderden het gesprek en doken in het verleden: Wàt was er vroeger beter? Wie en wat speelden daarin mee? Door hier ruimte voor te maken werd duidelijk dat zo’n 10 jaar geleden een teamcoördinator was vertrokken omdat hij de leiding zou hebben tegengesproken. Uit loyaliteit naar deze teamcoördinator, bleven teamleden dit verhaal reproduceren. Net zo lang, totdat dit verhaal met volle aandacht gedeeld kon worden, de feiten, meningen en gevoelens uit elkaar gehaald konden worden, en er recht kon worden gedaan aan wat er werkelijk was gebeurd èn te erkennen wat deze teamcoördinator voor het team had betekend. Hij werd zogezegd weer ‘ingesloten’ om daarna op een rituele manier afscheid van hem te nemen. Teamleden konden hun loyaliteit naar het verleden loslaten en ruimte maken voor nieuwe dingen. Daarna was er wel ruimte voor de ontwikkeling van het team.

Uitsluiting op het spoor komen

Als Organisatie Ontrafelaars stellen we vragen om uitsluiting in het systeem op het spoor te komen. Door letterlijk te vragen naar ‘wie en wat horen er hier allemaal bij?’ en ‘wordt er weleens iets of iemand vergeten?’ en ook de blik op het verleden te werpen. Je kan versteld komen te staan als je vraagt naar gebeurtenissen uit het verleden van de organisatie, die om wat voor reden dan ook impact hebben gehad.

Van uitsluiting naar insluiting

De enige manier om zaken weer in te sluiten, is om ze voor de volle 100% onder ogen te komen. De verhalen, de gedachten en gevoelens die erbij hoorden, de feiten, wat betrokkenen hebben gedaan en wat voor betekenis(sen) er aan de gebeurtenis zijn gegeven. Dit met elkaar delen en erkennen, recht doen aan dat wat uitgesloten was. Dit vormt het proces van insluiting en maakt ruimte voor nieuwe ontwikkelingen.

Heb jij het gevoel dat het tijd wordt om zaken in jouw team of organisatie onder ogen te zien? Neem dan contact met ons op voor een kennismaking.